Διαταραχές Όσφρησης

Η όσφρηση & οι διαταραχές της

Η όσφρηση μας βοηθά να απολαμβάνουμε τη ζωή. Μυρωδιές από αγαπημένα φαγητά, αρώματα της άνοιξης μας φέρνουν στο μυαλό υπέροχες αναμνήσεις. Η όσφρηση μπορεί να πληροφορήσει για τη χημική σύσταση του περιβάλλοντος. Ο οργανισμός με βάση την εμπειρία του μπορεί να ταυτοποιήσει τι είναι αυτό που μυρίζει, να μας προειδοποιήσει εάν υπάρχει φωτιά, διαρροή γκαζιού ή αν κάποιο φαγητό έχει αλλοιωθεί και δεν πρέπει να καταναλωθεί.

Η απώλεια της όσφρησης έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα της ζωής μας, μπορεί να αποτελεί ένδειξη ή αποτέλεσμα προβλημάτων υγείας. Από ποιους παράγοντες όμως απειλείται η όσφρησή μας και τι μπορούμε να κάνουμε για να την προστατέψουμε ;

Ποιες είναι οι διαταραχές της όσφρησης ;

Οι διαταραχές της όσφρησης είναι :

• Η ανοσμία (πλήρης απώλεια της οσφρητικής ικανότητας)
• Η υποσμία (μειωμένη οσφρητική ικανότητα)
• Η υπεροσμία (μεγαλύτερη αντίδραση σε κάποια συγκεκριμένη οσμή)
• Η παροσμία (λαθεμένη αίσθηση των οσμών ή αντίληψη οσμών που δεν υπάρχουν)

Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν διαταραχές στην όσφρηση ;

Οι διαταραχές της όσφρησης μπορεί να οφείλονται :

1. Σε απόφραξη της ρινικής οδού,  με αποτέλεσμα ελάττωση της ροής του αέρα και κατά συνέπεια των οσμών. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται παθήσεις της μύτης, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, η χρόνια παρραρινοκολπίτιδα ή ιγμορίτιδα, κάποια αλλεργία, η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, οι ρινικοί πολύποδες
2. Σε κάποια βλάβη στα αισθητήρια όργανα που είναι «επιφορτισμένα» να αντιλαμβάνονται τις οσμές. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται όλες οι λοιμώξεις όπως η κοινή γρίπη, ιώσεις, μπούκωμα και συνάχι, ορμονικές διαταραχές και σε μεγάλο ποσοστό η ηλικία, καθώς από την ηλικία των 60 τουλάχιστον το 1/ 4 των ανδρών και το 11% των γυναικών αντιμετωπίζουν προβλήματα όσφρησης.

• Προβλήματα στην όσφρηση μπορεί να προκαλέσει επίσης το τσιγάρο, η ξηρότητα της ατμόσφαιρας, πχ. λόγω της αυξημένης χρήσης air condition, κάποιες ουσίες που εισπνέουμε στο χώρο εργασίας μας, όπως έκθεση σε χημικά ή τοξικές ουσίες σε εργοστάσια ή το αλεύρι σε κάποιο φούρνο. Για τις διαταραχές μπορεί ακόμη να ευθύνονται κρανιοεγκεφαλικοί τραυματισμοί ή τραυματισμοί του ρινικού διαφράγματος καθώς και η κατάχρηση αποσυμφορητικών, αντιβιωτικών και ρευματικών φαρμάκων.

Η κοινή γρίπη

Η γρίπη, οι ιώσεις, το μπούκωμα και το συνάχι προκαλούν βλάβη στον οσφρητικό βλεννογόνο, έτσι οι ασθενείς υποφέρουν συνήθως από υποσμία, από μερική δηλαδή απώλεια της όσφρησης. Καθώς η γεύση είναι απόλυτα εξαρτημένη από την όσφρηση σε περίπτωση που δεν λειτουργεί σωστά η μύτη, χάνεται έως και το 90% της γεύσης. Κάθε φορά που κρυολογείτε θα έχετε παρατηρήσει πως όλα είναι άγευστα και άνοστα. Η γεύση σας επανέρχεται μόνο όταν ξεβουλώσει η μύτη σας.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Στην περίπτωση που η μύτη σας είναι μπουκωμένη λόγω κοινής γρίπης μπορείτε να κάνετε ρινοπλύσεις είτε με φυσιολογικό ορό, είτε με ειδικά σκευάσματα που περιέχουν αλάτι, να χρησιμοποιήσετε ρινικές σταγόνες ή κάποιο αποσυμφορητικό σπρέυ για μικρό χρονικό διάστημα. Εάν η απώλεια της όσφρησης εξακολουθήσει μετά το τέλος της ασθένειας θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο που θα μπορέσει να βρει για πιο λόγο δεν μυρίζετε ικανοποιητικά.

Αλλεργική ρινίτιδα

Η εποχική Ρινίτιδα είναι μια αλλεργική εκδήλωση που εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το φθινόπωρο και έχει κληρονομική βάση. Είναι δε, η συχνότερη εκδήλωση αλλεργίας. Οφείλεται στη γύρη των φυτών, αλλά και στην οικιακή σκόνη και τα ακάρεα που το φθινόπωρο αυξάνεται η συγκέντρωσή τους λόγω υγρασίας. Αρχικά εμφανίζεται ρινικός κνησμός που καταλήγει σε πταρμούς και κατόπιν εμφανίζεται διάφανης ρινόρροια με αποτέλεσμα ρινική απόφραξη από το οίδημα των βλεννογόνων. Επίσης στοματική αναπνοή, κνησμός στη μαλακή υπερώα και τους έξω ακουστικούς πόρους, ανοσμία, απώλεια γεύσης.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Η θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα περιλαμβάνει αντιισταμινικά και κορτιζονούχα φάρμακα. Όπως και στην κοινή γρίπη μπορείτε να κάνετε ρινοπλύσεις είτε με φυσιολογικό ορό, είτε με ειδικά σκευάσματα που περιέχουν αλάτι, να χρησιμοποιήσετε ρινικές σταγόνες ή κάποιο αποσυμφορητικό σπρέυ για μικρό χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν να επισκεφτείτε τον Ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο.

Αλλεργίες

Στις αλλεργίες η αντίδραση και τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν με την παρουσία πολύ μικρής ποσότητας αλλεργιογόνου, καθώς πρόκειται για μια κατάσταση του οργανισμού  που εμφανίζει «μνήμη» αφού το σώμα θυμάται την προηγούμενη έκθεση στον παράγοντα που το ευαισθητοποιεί και αντιδρά αθροιστικά. Αυτό δίνει την εξήγηση στο ερώτημα που τίθεται από πολλούς, για το πώς είναι δυνατόν να εκδηλώσουν αλλεργία σε κάτι που μέχρι τότε δεν τους ενοχλούσε.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Η ανακούφιση στα συμπτώματα αυτά δίνεται με φαρμακευτική αγωγή με αντισταμινικά, σταθεροποιητικά μαστοκυττάρων, κορτικοστεροειδή, εισπνεόμενα κορτικοειδή, αλλά δεν επέρχεται οριστική θεραπεία. Η βάση στη ριζική θεραπεία των αλλεργιών δε στηρίζεται στην συμπτωματική θεραπεία, αλλά έχει κατά πολύ προοδεύσει στις μέρες μας και αφορά την εκρίζωση του αιτίου που την προκαλεί με τη  βοήθεια της Ανοσοθεραπείας με τη μέθοδο Απευαισθητοποίησης.

Στραβό διάφραγμα μύτης

Για αναπνέουμε σωστά από τη μύτη που φιλτράρει, ενυδατώνει και ρυθμίζει την θερμοκρασία του αέρα που εισπνέουμε πρέπει σε όλη την διαδρομή που ακολουθεί ο αέρας να υπάρχει αρκετός χώρος και όχι στενά σημεία και εμπόδια. Ένα σχετικά συνηθισμένο εμπόδιο είναι η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος και η υπερτροφία των ρινικών κογχών (μικρά οστά μέσα στην μύτη και προς τα κάτω και έξω).

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Η αφαίρεση ή / και η μετακίνηση στην προβλεπόμενη θέση του σκολιού διαφράγματος (χόνδρινου ή / και οστέινου) είναι η μόνιμη λύση. Το χειρουργείο για την σκολίωση ρινικό διαφράγματος παράλληλα με την καυτηρίαση (ή αφαίρεση τμήματος) των κάτω ρινικών κογχών αλλάζει ριζικά την ανατομία της περιοχής και οδηγεί στην μεγάλη αύξηση της ποσότητας του αέρα που περνά από τη μύτη και τη βελτίωση της όσφρησης.

Ιγμορίτιδα

Η ιγμορίτιδα είναι μια φλεγμονή ή πρήξιμο, του ιστού που καλύπτει τα ιγμόρεια. Κανονικά, οι παρραρίνιοι κόλποι γεμίζουν με αέρα, αλλά όταν τα ιγμόρεια φράσσονται και γεμίζουν με υγρό τα μικρόβια (βακτήρια, ιοί και μύκητες) μπορούν να αναπτυχθούν και να προκαλέσουν μόλυνση, με αποτέλεσμα τη μείωση της οσφρησης του ασθενούς.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Τα αποσυμφορητικά δεν ενδείκνυνται για χρόνια χρήση, καθώς βραχυπρόθεσμα μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση, ειδικά κατά τις χειρότερες μέρες του κρυολογήματος,αλλά μακροπρόθεσμα έχουν παρενέργειες. Καλύτερη λύση για τα οξεία συμπτώματα της ιγμορίτιδας κρίνονται τα ρινικά σπρέι στεροειδών ή ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό.

Πολύποδες στη μύτη

Για αναπνέουμε σωστά από τη μύτη που φιλτράρει, ενυδατώνει και ρυθμίζει την θερμοκρασία του αέρα που εισπνέουμε πρέπει σε όλη την διαδρομή που ακολουθεί ο αέρας να υπάρχει αρκετός χώρος και όχι στενά σημεία και εμπόδια. Ένα σχετικά συνηθισμένο εμπόδιο είναι ο σχηματισμός πολυπόδων οι οποίοι προέρχονται από τις φυσιολογικές κοιλότητες του προσώπου και λέγονται παραρρίνιοι κόλποι όπως τα ιγμόρια. Οι ρινικοί πολύποδες δημιουργούν προβλήματα τόσο στην αναπνοή όσο και στην όσφρηση.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Η πλήρης εξαφάνιση του προβλήματος είναι αδύνατη, αλλά η επέμβαση στοχεύει στην αφαίρεση των πολυπόδων που προβάλουν στην ρινική κοιλότητα και την διάνοιξη των φυσιολογικών στομίων των παραρρινίων κόλπων ώστε να αποφευχθεί η υποτροπή της νόσου. Ο συνδυασμός της επέμβασης με την περιποίηση του εσωτερικού της μύτης μετά από το χειρουργείο και τον έλεγχο για πιθανές αλλεργίες και ερεθιστικούς παράγοντες δίνει πολύ καλά αποτελέσματα.

Τα φάρμακα

Η κατάχρηση στα αποσυμφορητικά (σπρέι ή σταγόνες) για το συνάχι πιθανόν να προκαλέσει διαταραχές στην όσφρησή σας. Aκόμη, ορισμένα άλλα φάρμακα όπως αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη-παυσίπονα, φάρμακα για την ελάττωση της χοληστερίνης, αλλά και διάφορα αντιϊσταμινικά μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές όσφρησης.

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση ;

Μη χρησιμοποιείτε αποσυμφορητικά για τη μύτη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Aποφύγετε να λαμβάνετε μεγαλύτερη δόση από αυτή που αναφέρουν οι οδηγίες ή σας έχει συστήσει ο γιατρός.

Το κάπνισμα επηρεάζει την όσφρηση ;

Βεβαίως. Η όσφρηση και η γεύση επηρεάζονται σημαντικά από το κάπνισμα και αυτός είναι ο λόγος που οι καπνιστές έχουν μειωμένη όσφρηση. Οι χημικές ουσίες και η νικοτίνη του τσιγάρου προκαλούν ερεθισμό στις οσφρητικές ίνες. Aν κόψετε το κάπνισμα, εκτός από τα υπόλοιπα οφέλη στην υγεία σας θα βελτιωθεί και η όσφρησή σας.

Πως θα βελτιώσω την όσφρησή μου ;

Μην αμελείτε την απώλεια ή μείωση της όσφρησής σας:

• Εάν είστε καπνιστής πρέπει να κόψετε το τσιγάρο
• Μην ξεχνάτε να κάνετε συχνά πλύσεις στη μύτη σας με φυσιολογικό ορό
  
• Αποφύγετε όσο μπορείτε το μολυσμένο περιβάλλον και τη σκόνη. Επίσης να είστε προσεκτικοί στην έκθεσή σας σε χημικά ή τοξικές ουσίες και να αποφεύγετε χώρους όπου υπάρχει πολύς καπνός και δεν υπάρχει επαρκής αερισμός.
• Μη χρησιμοποιείτε αποσυμφορητικά για τη μύτη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σε κάθε περίπτωση εάν διαπιστώσετε ότι η απώλεια της όσφρησής σας δεν υποχωρεί συμβουλευτείτε τον Εξειδικευμένο Ωτορινολαρυγγολόγο σας προκειμένου να αποκλειστούν σοβαρότερες καταστάσεις.