Διαβήτης στα μάτια & Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Ο διαβήτης είναι μια πάθηση που αυξάνει το σάκχαρο του αίματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των λεπτών αγγείων του αμφιβληστροειδή. Τα αγγεία αυτά μπορεί να αποφραχθούν και να οδηγήσουν στην παραγωγή νέων αγγείων (νεοαγγεία). Η κατάσταση αυτή ονομάζεται παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια. Τα προσβεβλημένα αγγεία μπορεί επίσης και να διαρρέουν. Τότε έχουμε το λεγόμενο διαβητικό οίδημα της ωχράς.

Η παραγωγική διαβητική αμφιβληστοειδοπάθεια

Διαβήτης αμφιβληστροειδή του ματιού

Στην περίπτωση του διαβήτη τα αγγεία του αμφιβληστροειδή αρχίζουν να στενεύουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μεταφέρεται στον αμφιβληστροειδή το απαραίτητο αίμα που χρειάζεται για την θρέψη του.

Ο αμφιβληστροειδής με την σειρά του θα στείλει ορισμένα σήματα και θα απελευθερώσει ουσίες ( που ονομάζονται αγγειογενετικές ουσίες ), οι οποίες θα οδηγήσουν στη δημιουργία νεόπλαστων αγγείων που ξεκινούν από τα ήδη υπάρχοντα σαν παρακλάδια.

Αυτά τα αγγεία στην αρχή αναπτύσσονται πάνω στο αμφιβληστροειδή και στη συνέχεια επεκτείνονται προς την κοιλότητα του οφθαλμού, στο υαλοειδές. Επειδή όμως είναι εύθραυστα συχνά αιμορραγούν, τόσο στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδή, όσο και μέσα στο υαλοειδές του ματιού.

Στη συνέχεια δημιουργείται ουλή, η οποία συρρικνώνεται έλκοντας τον αμφιβληστροειδή μέχρι που τον αποκολλά.

Αν αυτή η κατάσταση δεν θεραπευτεί, μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε πλήρη τύφλωση. Περίπου οι μισοί από τους ασθενείς που πάσχουν από παραγωγική αμφιβληστροειδοπαθεια που δεν θεραπεύτηκε οδηγούνται σε τύφλωση μέσα σε δυο με τρία χρόνια από ελκτική αποκόλληση του αμφιβληστροειδή.

Το διαβητικό οίδημα της ωχράς

Διαβητικό Οίδημα ωχράς κηλίδας

Η ωχρά είναι το τμήμα του αμφιβληστροειδή που είναι υπεύθυνο για την κεντρική ή λεπτομερή όραση. Την χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να διαβάσουμε να δούμε τηλεόραση η να οδηγήσουμε κλπ. Στην περίπτωση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς τα πολύ λεπτά αγγεία της ωχράς διαρρέουν στην περιοχή, οδηγώντας σε θόλωση και μείωση της όρασης .

Ποιος κινδυνεύει να αναπτύξει τις παραπάνω καταστάσεις;

Όλοι οι διαβητικοί είναι πιθανό να αναπτύξουν κάποιου είδους προβλήματος στον αμφιβληστροειδή τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σίγουρα θα αναπτύξουν τις σοβαρές καταστάσεις, όπως παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ή διαβητικό οίδημα της ωχράς.

Τα πρώτα σημάδια του διαβήτη στο μάτι

Συνήθως τα πρώτα σημάδια του διαβήτη από το μάτι τα παρατηρούμε στο 95% των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη (τύπου 1 ) μετά 15 χρόνια από την εγκατάσταση του διαβήτη. Στους διαβητικούς που ανέπτυξαν την νόσο σε μεγαλύτερη ηλικία συνήθως τα βλέπουμε κατά την οφθαλμολογική εξέταση (τύπου 2). Επίσης κληρονομικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο στον βαθμό με τον οποίο η νόσος προσβάλλει τον οφθαλμό. Οι διαβητικές αλλοιώσεις στα παιδιά που πάσχουν από νεανικό διαβήτη παρουσιάζονται συνήθως στην εφηβεία.  

Πώς θα καταλάβει ο διαβητικός ασθενής οτι πάσχει από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;

Δυστυχώς οι αλλαγές που οφείλονται στον διαβήτη μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλες βλάβες χωρίς να επηρεάσουν αρχικά την όραση και έτσι δεν θα καταλάβει ο ασθενής ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Αν τα αγγεία αιμορραγήσουν μπορεί να αντιληφθεί «συννεφάκια» ή σχήματα σαν «ιστό αράχνης». Αν οι βλάβες είναι μεγαλύτερες μπορεί να μειωθεί η οπτική οξύτητα. Το διαβητικό οίδημα της ωχράς προκαλεί απλά θόλωση της κεντρικής – ευκρινούς όρασης. Τα παραπάνω συμπτώματα δεν συνοδεύονται από πόνο!

Τι μπορεί να γίνει για να προφυλαχθεί η όραση του διαβητικού ασθενούς;

Όραση διαβητικού ασθενούς

Επειδή η πάθηση αυτή είναι δυνητικά επικίνδυνη για την όραση είναι απαραίτητο ο διαβητικός να εξετάζεται μια με δύο φορές τουλάχιστον τον χρόνο στα αρχικά στάδια ή και συχνότερα αν τον έχει συμβουλέψει ο οφθαλμίατρος του, όπου με την διενέργεια ειδικών εξετάσεων (OCT, φλουροαγγειογραφία, φωτογραφία , υπέρηχος κλπ) θα εκτιμηθεί το στάδιο και η βαρύτητα της νόσου. Αν μπορεί να κρατά το σάκχαρο του αίματος του, την αρτηριακή του πίεση καθώς και την νεφρική του λειτουργία μέσα σε φυσιολογικά όρια, αυτό θα βοηθούσε στον καλύτερο έλεγχο της κατάστασης των οφθαλμών του. Τα παιδιά με νεανικό διαβήτη μετά την εφηβεία θα πρέπει να εξετάζονται μια φορά τον χρόνο.  

Υπάρχει δυνατότητα θεραπείας για την πάθηση;

Τα πρώτα ευρήματα της πάθησης στο στάδιο που ονομάζεται προπαραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια η αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος δεν χρειάζονται καμία παρέμβαση, εκτός από ένα τακτικότερο οφθαλμολογικό έλεγχο. Aν όμως ο ασθενής αναπτύξει παραγωγική μορφή της νόσου η διαβητικό οίδημα με εμφάνιση συμπτωμάτων τότε η θεραπεία είναι επιβεβλημένη. 

Εάν η πάθηση διαγνωστεί έγκαιρα τότε με κατάλληλη θεραπεία ο ρυθμός επιδείνωσης θα μειωθεί σημαντικά. Οι στόχοι της θεραπείας είναι να μειωθεί ο κίνδυνος αιμορραγίας από τα νεοαγγεία, να μειωθεί ο κίνδυνος αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή, και να απορροφηθεί το οίδημα της ωχράς .  

Ποια είναι η θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;

Το ζάχαρο είναι μια ασθένεια χρόνια και προοδευτική. Όταν μιλάμε για θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας μιλάμε για προσπάθεια να κρατήσουμε την κατάσταση στάσιμη και σταθερή.

Η θεραπεία που εφαρμόζεται εξαρτάται από το είδος της βλάβης, την βαρύτητα και την έκταση της καθώς και από την γενική υγεία του ασθενούς. Σημαντικό ρόλο παίζει και η συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Το είδος της θεραπείας ( laser φωτοπηξία, ενδοβολβικές ενέσεις, ή ακόμα και εγχείρηση ), καθώς και η συχνότητα της είναι κάτι που είναι εξατομικευμένο για τον κάθε ασθενή και θα συζητηθεί με εξειδικευμένο στο διαβήτη οφθαλμίατρο.

Συμπέρασμα

Το ζάχαρο είναι μια χρόνια νόσος. Η προσπάθεια για αποφυγή των επιπλοκών από τον οφθαλμό αλλά και από άλλα όργανα προϋποθέτει καλή ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα του διαβητικού και τακτική παρακολούθηση από ειδικό οφθαλμίατρο, προκειμένου να προλάβει τις πιθανές βλάβες σε αρχικά στάδια που αντιμετωπίζονται και αποτελεσματικότερα.