Παγκόσμια ημέρα οστεοπόρωσης

Οστεοπόρωση

Τι είναι η οστεοπόρωση

Πρόκειται για πάθηση που προκαλεί ελάττωση της οστικής πυκνότητας σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε να ελαττώνεται η μηχανική αντοχή του οστού και να προκαλούνται αναίτια κατάγματα.

Συμπτώματα & κλινική εικόνα

Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως η σιωπηρή επιδημία της εποχής μας. Σιωπηρή επειδή είναι ασυμπτωματική μέχρι να συμβεί το πρώτο κάταγμα και επιδημία γιατί αφορά ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Πιθανώς μία στις δύο γυναίκες, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, (50% πάνω από 45 ετών και 90% άνω των 75) πλήττονται από την ασθένεια.

Η νόσος μπορεί να παρουσιαστεί και σε άνδρες σε μικρότερα ποσοστά.(1 στους 12 άνδρες).

Ακόμα και νεαρά άτομα με διαταραχές διατροφής, συστηματικά νοσήματα κ.α πλήττονται.

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης είναι η πρόωρη εμμηνόπαυση,η πτωχή διατροφή σε ασβέστιο, η κατάχρηση τσαγιού,καφέ και οινοπνευματωδών το κάπνισμα και η λήψη φαρμάκων όπως η κορτιζόνη, θυροξίνη κ.α.

Παθήσεις με τις οποίες μπορεί να συνδυαστεί

Κατάγματα οστών, μεταβολικές νόσοι , μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης.

Διάγνωση - εξετάσεις

Η διάγνωση της νόσου γίνεται με μια σχετικά απλή εξέταση. Αυτή της μέτρησης οστικής πυκνότητας.

Τη συγκεκριμένη εξέταση πρέπει να κάνουν όλες οι γυναίκες μεταξύ 50 και 65 ετών και οι άνδρες άνω των 70, εκτός εάν υπάρχουν ενδείξεις που επιβάλλουν να γίνει νωρίτερα.

Από την εξέταση αυτή προκύπτει το Τ σκορ, ένας αριθμός που περιγράφει την απόκλιση της οστικής πυκνότητας του συγκεκριμένου-εξεταζόμενου ατόμου σε σχέση με ένα άτομο 25 ετών με τον ίδιο σωματότυπο (ύψος και βάρος).

Μέτρηση οστικής πυκνότητας : ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΟΥ Τ ΣΚΟΡ

1. Από 0 έως -1.  Είναι φυσιολογικό και δεν χρειάζεται καμία θεραπεία.
2. Από -1 έως -2,49. Ο ασθενής κατατάσσεται στο εύρος της οστεοπενίας. Συνήθως χρειάζεται ασβέστιο και βιταμίνη D . Εάν έχει και κάποιον άλλον παράγοντα κινδύνου (π.χ. παίρνει κορτιζόνη, είχε οστεοπόρωση ή έπαθε οστεοπορωτικό κάταγμα ο πατέρας ή η μητέρα του, παίρνει φάρμακα για το θυρεοειδή, είναι πολύ λεπτόσωμος, καπνίζει κλπ.) είναι ανάγκη να πάρει και ειδική θεραπεία για την οστεοπόρωση.
3. Από το -2,50 και πλέον. Μιλάμε για οστεοπόρωση και ο ασθενής χρειάζεται να πάρει ασβέστιο, βιταμίνη D και ειδική θεραπεία.

Εκτός από τη μέτρηση οστικής πυκνότητας πρέπει να γίνονται και εξετάσεις αίματος με τις οποίες εκτιμάται ο μεταβολισμός του ασβεστίου.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση αυτής της πάθησης περιλαμβάνει μια σειρά φαρμάκων, ανάλογα με την περίπτωση:

• Ασβέστιο

Θεωρείται απαραίτητη η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου ‘oταν ο ασθενής δεν λαμβάνεται αρκετό ασβέστιο από τη διατροφή του, όταν το ασβέστιο των τροφών δεν απορροφάται καλά από το έντερο, π.χ. εξαιτίας της ηλικίας (συνήθως σε ηλικίες μεγαλύτερες από 70 ετών) κ.α. Κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα ασβεστίου, που περιλαμβάνουν είτε σκέτο ασβέστιο είτε ασβέστιο με βιταμίνη D.

• Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D είναι μια βιταμίνη που συντίθεται όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με τον ήλιο και είναι πολύ σημαντική για την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Έχει υπολογιστεί ότι φθάνει έκθεση στον ήλιο για 15-20 λεπτά κάθε ημέρα.

Αν και θα ήταν λογικό στη χώρα μας, λόγω μεγάλης ηλιοφάνειας, να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα με τη βιταμίνη D, έρευνες έχουν δείξει ότι τόσο επειδή η παραμονή στον ήλιο έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος και την αποφεύγουμε, όσο και επειδή η βιταμίνη D περιέχεται στις ζωικές λιπαρές τροφές (και όχι στο ελαιόλαδο), που θεωρούνται ανθυγιεινές, οι Έλληνες έχουν έλλειψη βιταμίνης D.  Έτσι, πολύ συχνά τα σκευάσματα ασβεστίου περιέχουν και βιταμίνη D, αλλά υπάρχουν επίσης και ξεχωριστά σκευάσματα που περιέχουν ανάλογα βιταμίνης D (ουσίες παρεμφερείς της βιταμίνης αυτής).

• Oστεοπαραγωγικά
  

Παράγουν καινούργιο οστό. Ποια είναι:

Παραθομόνη (τμήμα του μορίου της) : Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις μεγάλης οστεοπόρωσης .

Στρόντιο : Πρόκειται για ένα βαρύ μέταλλο που εναποτίθεται στα οστά, αντικαθιστώντας ως ένα βαθμό το ασβέστιο και με αποτέλεσμα να αυξάνει αρκετά την οστική μάζα.

• Aντιοστεοπορωτικά

Εμποδίζουν την περαιτέρω οστική απώλεια, πράγμα πολύ σημαντικό γιατί στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση η οστική μάζα μειώνεται σημαντικά. Ποια είναι:

Διφωσφονικά : Πρόκειται για τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα στην οστεοπόρωση. Λαμβάνονται μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά το μήνα και

Καλσιτονίνη: Επειδή πρακτικά δεν έχει παρενέργειες, μπορεί να δοθεί σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας (μία φορά την ημέρα σε μορφή σπρέι) που δυσκολεύονται να «συμμορφωθούν» με τον τρόπο λήψης άλλων φαρμάκων. Έχει επίσης αναλγητική δράση, που βοηθά στον περιορισμό του πόνου μετά από οστεοπορωτικό κάταγμα. Προστατεύει από τα κατάγματα των σπονδύλων, αλλά όχι του ισχίου.

Serms : Χρησιμοποιούνται για να μην υποτροπιάσει ο καρκίνος του μαστού και παράλληλα βοηθούν στη διατήρηση της οστικής μάζας. Εμποδίζουν και αυτά μόνο τα κατάγματα στη σπονδυλική στήλη και όχι στο ισχίο.

Εξέλιξη στη Θεραπεία

Η συστηματική θεραπεία της οστεοπόρωσης έχει ξεκινήσει τα τελευταία 15 χρόνια, επειδή από τότε υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα για την αντιμετώπισή της .

Σήμερα, υπάρχει εξελισσόμενη έρευνα για καινούργιου τύπου φάρμακα, μεταξύ άλλων και βιολογικούς παράγοντες (πολύ πιο ακριβά και αποτελεσματικά από αυτά που πωλούνται σήμερα στην αγορά), τα οποία αναμένεται να κυκλοφορήσουν μετά από 3 ή 5 χρόνια.

Η οστεοπόρωση δεν πρέπει να μένει χωρίς παρακολούθηση και θεραπεία. Επειδή είναι μία χρόνια νόσος που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών και είναι η κύρια αιτία για οστεοπορωτικά κατάγματα.

Κάθε χρόνο στη χώρα μας συμβαίνουν περίπου 13.000 κατάγματα ισχίου, τα οποία, στην πλειονότητά τους, αφορούν άτομα άνω των 65 ετών και είναι οστεοπορωτικά (αυτό αποδεικνύεται επειδή συμβαίνουν σε επίπεδο έδαφος με ελάχιστη βία). Από τους ανθρώπους που παθαίνουν κάταγμα ισχίου μόνο το 10% επανέρχεται ακριβώς στην κινητικότητα που είχε πριν το ατύχημα (συχνά π.χ. οι άνθρωποι αυτοί δυσκολεύονται να ανεβούν σκάλες). Μάλιστα, από αυτά τα 13.000 κατάγματα που συμβαίνουν ετησίως, τα 2.800 οδηγούν στο θάνατο.

Πολύ λίγες μορφές καρκίνου έχουν αντίστοιχη θνησιμότητα στη χώρα μας. Oι ειδικοί εξηγούν ότι όταν κάποιος πάθει οστεοπορωτικό κάταγμα του ισχίου, έχει πιθανότητα 20% να αποβεί μοιραίο μέσα στον πρώτο χρόνο και το ποσοστό αυτό αυξάνεται αναλογικά με την ηλικία. Ενδεικτικά αναφέρουν ότι για έναν άνδρα 85 ετών η πιθανότητα να πεθάνει μετά από κάταγμα του ισχίου και μέσα σε ένα χρόνο φτάνει στο 50%

Οστεοπόρωση : ΑΛΗΘΕΙΕΣ & ΜΥΘΟΙ

ΜΥΘΟΣ : H οστεοπόρωση αφορά μόνο ηλικιωμένες γυναίκες.

ΑΛΗΘΕΙΑ : Παρότι η πάθηση (αδυναμία των οστών) εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, το χτίσιμο των οστών ξεκινά στην παιδική ηλικία. Η πάθηση αφορά και τα δύο φύλα, και όλες τις φυλές.

Μ: Η διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι δύσκολη και χρονοβόρα.

Α: Η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι μια απλή και γρήγορη διαδικασία.

Μ: Δεν υπάρχει πρόληψη της οστεοπόρωσης

Α.Η προστασία της υγείας των οστών ξεκινά απο την παιδική ηλικία με σωστή διατροφή,άσκηση και ιατρική παρακολούθηση .

Μ: Όταν εμφανιστεί η οστεοπόρωση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Α.Με την πρόσληψη των κατάλληλων φαρμάκων τα οποία βοηθούν είτε στη διατήρηση είτε στην αναδόμηση των οστών, μπορεί ο ασθενής να προλάβει την δημιουργία επώδυνων και απειλητικών για τη ζωή καταγμάτων.