Γιατρέ θα καταλάβω τίποτα;

Αναισθησία - Το Άγχος της νάρκωσης

Από τις πρώτες απορίες – άγχη που έχει ένας ασθενής όταν μαθαίνει οτι πρέπει να χειρουργηθεί, είναι η εξής ερώτηση: “Γιατρέ θα καταλάβω τίποτα;”

Η απάντηση είναι και απλή και σύνθετη διότι εξέχουσα θέση σε αυτή κατέχει η μνήμη η οποία αν και έχει μετρήσιμο βιολογικό υπόβαθρο ανήκει στις ανώτερες ψυχικές λειτουργίες.

Συγκεκριμένα η σύγχρονη διάκριση της μνήμης δέχεται τη νευροψυχολογική οργάνωση αυτής σε :

• Αισθητηριακή
• Βραχείας διάρκειας
• Μακράς διάρκειας μνήμη.

Αισθητηριακή ονομάζεται η μνήμη, η οποία πρώτη φορά εισβάλλει στο γνωστικό σύστημα του ατόμου από τις αισθήσεις και διατηρείται για βραχείες χρονικές περιόδους (διάρκειας χιλιοστών του δευτερολέπτου).

Η μνήμη βραχείας διάρκειας προσλαμβάνει πληροφορίες από τις αισθητηριακές καταγραφές του ατόμου,διαρκεί δευτερόλεπτα ως λεπτά και αποτελεί στην ουσία μια προσωρινή αποθήκη πληροφοριών, οι οποίες στη συνέχεια,αφού υποστούν συνειδητή γνωστική επεξεργασία, ανάλογα με την ποσότητα και την πολυπλοκότητα τους, άλλες θα χαθούν και άλλες θα προωθηθούν στη μνήμη μακράς διάρκειας.

Η μνήμη μακράς διάρκειας αποτελεί το υπόλοιπο τμήμα του γνωστικού συστήματος της μνήμης και θεωρείται μια μόνιμη αποθήκη. Η μνήμη μακράς διάρκειας περιλαμβάνει τρία υποσυστήματα,την επεισοδιακή μνήμη,τη σημαντική μνήμη και την διαδικαστική μνήμη. Ο Schacter εισήγαγε τη διχοτόμηση της μνήμης μακράς διάρκειας σε ρητή και άρρητη. Η ρητή ή συνειδητή ή δηλωτική μνήμη αναφέρεται στη σκόπιμη και συνειδητή ανάκληση προηγούμενων εμπειριών τις οποίες το άτομο είναι σε θέση να εκφράσει.

Αυτό που αποκαλούμε συνείδηση ή αντίληψη κατά τη γενική αναισθησία (awareness) αντιστοιχεί στο συνειδητό τμήμα της μνήμης, τη ρητή μνήμη, η οποία χαρακτηρίζεται από σαφή, συνειδητή ανάκλαση διεγχειρητικών γεγονότων και έχει άμεση σχέση με το βάθος της αναισθησίας.


Μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε ικανοποιητική αμνησία την αδυναμία του ασθενούς να ανακαλέσει οποιοδήποτε διεγχειρητικό συμβάν εφόσον ερωτηθεί άμεσα για αυτό.
Η έρευνα της επιστήμης της πειραματικής ψυχολογίας στο πεδίο της λειτουργίας της μνήμης σε ασθενείς που βρίσκονται υπό γενική αναισθησία έδειξε την ύπαρξη ασυνείδητης καταγραφής διεγχειριτικών γεγονότων και πληροφοριών, χωρίς τη δυνατότητα συνειδητής ανάκλησής τους. Σήμερα,διαθέτουμε πολύπλοκα συστήματα συνεχούς ηλεκτρονικής παρακολούθησης (monitors) των επιπτώσεων των αναισθητικών φαρμάκων στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα,καθώς και στη νευρο-μυική λειτουργία.